محلول سازی چیست؟

محلول ‌سازی در لفظ انگلیسی : ( Solubilization ) شامل انحلال ماده‌ی حل‌شونده (جامد، مایع، گاز) در یک حلال است. حلال می‌تواند آب یا هر مایع دیگری باشد که قابلیت حل‌کردن حل‌شونده را داشته باشد.

برای انجام آزمایش‌های علمی لازم است مقدار دقیق حل‌شونده در حلال معلوم باشد. تیترسنجی، واکنش‌های خنثی‌سازی و واکنش‌های اکسیداسیون و احیا از جمله مواردی هستند که با محلول ‌سازی سروکار دارند.

“محلول سازی” یکی از ابتدایی ترین کارها در آزمایشگاه است که لازمه هر آزمایشگاهی است. به همین جهت در این جا روش‌های ساده و مختصری در مورد محلول سازی در آزمایشگاه برای شما جمع اوری شده است.

یکی از فرآیندهای بسیار مهمی که در آزمایشگاه های شیمی انجام می شود محلول کردن مواد شیمیایی می باشد که این کار با استفاده از ماده حل شونده و ماده حلال اتفاق می افتد. در واقع موادی که در این فرآیند محلول می شوند با توجه به درصد های مشخص و تعیین شده رقیق می شوند.

حلال :

بطور معمول حلال ها می توانند آب باشند که ماده ای را در خود حل می کنند.

محلول :

ماده ای که در حلال با غلظت های متفاوت حل می شود.

فرمول های ضروری رقیق سازی :

مثال: 100cc  محلول اسید سولفوریک 2N  تهیه کنید ؟ اطلاعاتی نظیر دانسیته , درصد خلوص , جرم مولکولی و … را می توانید از برچسب روی ظرف محلول بدست آورید.

مقدار 43cc.5  از محلول غلیظ اسید سولفوریک برداشته و به حجم 100cc برسانید. (در بالون ژوژه 100cc)

تذکر : در مورد اسید های غلیظ و قوی مثل اسید سولفوریک همیشه اسید را به اب اضافه می‌کنیم. (قبل از اضافه کردن اسید مقداری اب مقطر در بالون بریزید و سپس اسید را اضافه کنید.)

حالت مایع مواد شیمیایی

در حالت مایع مولکول ها بهم نزدیک‌تر بوده بطوریکه نیروهای مابینشان قویتر از انرژی جنبشی آنان می‌باشد، از طرف دیگر نیروها آنقدر قوی نیستند که قادر به ممانعت از حرکت مولکولها گردند.

از این روست که جریان مایع از ظرفی به ظرف دیگر شدنی است اما نسبت سرعت جاری شدن آب در مقایسه با مایعات دیگر از قبیل روغن ها و گلسیرین بسیار متفاوت است که این تفاوت در سرعت جاری شدن میزان مقاومت یک مایع در مقابل جاری شدن ،یعنی ویسکوزیته آن خوانده می شود که خود تابعی از شکل اندازه مولکولی درجه حرارت و فشار می‌باشد.

 بنابراین مایعات حجم معین و شکل نامعینی دارند فاصله مولکول ها در مایعات در مقایسه با گازها بسیار کم است. در مایعات مولکول ها به اطراف خود حرکت می‌کنند و به سهولت روی هم می‌لغزند و راحت جریان پیدا می‌کنند. مواد مایع با قابلیت شکل پذیری و جریان یافتن در شبکه‌های ریز کاربردهای زیادی در صنعت پیدا کرده‌اند.

رقیق سازی مواد شیمیایی

غالبا رقیق سازی را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد :

درصدی

منظور از رقیق سازی درصدی این است که ما یک محلول غلیظ با درصد خلوص مشخص را به محلولی جدید با درصد وزنی (خلوص) جدید تبدیل کنیم.

رقیق سازی غلظتی

این نوع محلول سازی به این شکل است که ما یک محلول با غلظت مشخص در اختیار داریم و می خواهیم از این محلول، یک محلول جدید با غلظتی جدید بسازیم که به این منظور از رابطه C1V1 = C2V2 استفاده می کنیم.

خرید اینترنتی اسید

محصولات متعددی در صنایع شیمیایی وجود دارند که برای اینکه مورد استفاده قرار بگیرند نیاز است که خلوص اولیه آنها کاهش داده شود و یا اینکه این دسته خاص از مواد شیمیایی اگر بصورت پودر هستند به حالت مایع تبدیل شوند.

بطور مثال می توان اسید سولفوریک را مورد بررسی قرار داد که خلوص اصلی این اسید بسیار مهم و کاربردری 98 درصد می باشد که به همین شکل اولیه در بسیار ی از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. نکته اینجاست که برخی از صنایع و کارخانجات برای تولید محصولات خود به اسید سولفوریک با خلوص پایین تری نیاز دارند.

از آنجایی که رقیق سازی این گونه مواد شیمیایی بسیار تخصصی با تجهیزات و دستگاه های مخصوص انجام می شود، نمی توان تنها با افزودن آب به درصد مورد نظر رسید. انجام این کار اولا بسیار خطرناک بوده و همچنین اصلا اصولی نبوده و نتیجه دلخواه قطعا اتفاق نخواهد افتاد.

پروسه رقیق سازی در کارخانه زیر نظر متخصصین مجرب این حوزه و با استفاده از امکانات آزمایشگاه تخصصی صورت می گیرد.

پروسه محلول سازی مواد شیمیایی پودری

همانطور که توضیح داده شد فرآیند رقیق سازی تنها در مورد مواد شیمیایی که بصورت محلول و یا مایع هستند انجام نمی شود. برخی مواد پودری مانند اسید سیتریک وجود دارند که کاملا بصورت پودر هستند ولی برخی از صنایع برای تولیدات خود نیازمند استفاده از اسید سیتریک مایع هستند.

تولید اسید سیتریک مایع

این محصول کاملا بصورت تخصصی در آزمایشگاه و زیر نظر متخصصین و با استفاده از تجهیزات و بهره گیری از دانش شیمی طی آزمایشات متعدد تولید می شود. اسید سیتریک مایع محصولی بسیار پرکاربرد در صنایع مواد شیمیایی می باشد که با توجه به درخواست مشتری و تعیین غلظت مورد نظر تولید می شود.

این رقیق سازی همانطور که گفته شد به نسبت های مختلف امکان ساخته شدن دارد که این نسبت معمولا بر اساس درصد مشخص می شود که طبق آمار های ثبت شده بطور میانگین تولید اسید سیتریک 50 درصد بیشترین میزان تولید را به خود اختصاص داده است.